Dziś 105. rocznica zakończenia Powstania Wielkopolskiego. Na gorzowskim cmentarzu komunalnym odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika Marcin Kalmana, jednego z Powstańców Wielkopolskich, który po II wojnie światowej trafił do Gorzowa.
Nowy pomnik powstańca został ufundowany przez Instytut Pamięci Narodowej. Udało się go wybudować dzięki ustawie o grobach weteranów z 2018 r. Ta ustawa daje IPN-owi, ale też organizacjom i osobom prywatnym, możliwości, by zadbać o zapomniane miejsca pochówku, mówi Marzena Szulc, Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN:
Marcin Kalman urodził się w 1890r. Był weteranem wojny polsko-bolszewickiej z 1920 r. oraz Powstańcem Wielkopolskim walczącym w szeregach 5 Pułku Strzelców Wielkopolskich. Zmarł w 1967 r. Przez lata nikt nie zajmował się jego nagrobkiem. W końcu zainteresowało się nim Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego. To bardzo ważne, żebyśmy odkrywali historię powstańców wielkopolskich, pochowanych na naszych ziemiach, mówi Andrzej Nawojczyk, sekretarz Towarzystwa:
Dzięki pracom przy pomniku Marcina Kalmana udało się odkryć miejsce pochówku innego weterana – Wacława Ptaszyńskiego, dodaje Andrzej Nawojczyk:
Na gorzowskim cmentarzu komunalnym pochowanych jest co najmniej 108 Powstańców Wielkopolskich. Jednym z nich był Michał Sobczak, którego pomnik został odsłonięty 3 lata temu. Mówi Szymon Wiemann, prawnuk brata Powstańca:
Data dzisiejszej uroczystości jest nieprzypadkowa. Dokładnie 105 temu, 16 lutego 1919 r., zakończyło się Powstanie Wielkopolskie. O tym, jakie lekcje możemy wyciągnąć z historii Powstania mówił przewodniczący Rady Miasta, Jan Kaczanowski:
Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Miało znaczący wpływ na odzyskanie przez Polskę niepodległości. Doprowadziło do wyzwolenia spod władzy niemieckiej niemal całej Wielkopolski. Od 2021 r. obchodzimy Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.