Nie żyje b. premier Jan Olszewski

Zmarł Jan Olszewski, były premier, obrońca w procesach politycznych okresu PRL, uczestnik Powstania Warszawskiego. Wielki człowiek i prawdziwy patriota. Pokój Jego duszy – tymi słowami marszałek Sejmu Marek Kuchciński pożegnał zmarłego w piątek byłego premiera.

Jan Olszewski odszedł w wieku 88 lat. Był premierem w latach 1991-1992, obrońcą opozycjonistów w procesach politycznych w okresie PRL, doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

„Zmarł Jan Olszewski, były premier, obrońca w procesach politycznych okresu PRL, uczestnik Powstania Warszawskiego. Wielki człowiek i prawdziwy patriota. Pokój Jego duszy” – napisał w piątek Kuchciński na Twitterze.

Olszewski urodził się 20 sierpnia 1930 roku w Warszawie; pochodził z rodziny kolejarskiej związanej z PPS. W czasie II wojny światowej Jan Olszewski należał do Szarych Szeregów i był łącznikiem w Powstaniu Warszawskim. Po latach, w 2009 roku, mówił, że 1 sierpnia 1944 to najważniejsza data w jego życiu:

W latach 60. bronił w procesach politycznych m.in.: Jacka Kuronia, Karola Modzelewskiego, Melchiora Wańkowicza, Janusza Szpotańskiego, Wojciecha Ziembińskiego. W 1975 roku podpisał „List 59” – protest przeciw poprawkom wprowadzającym do konstytucji PRL przewodnią rolę PZPR i sojusz z ZSRR. W 1976 roku bronił w sądach robotników Radomia i Ursusa. Współpracował z KOR i Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

W stanie wojennym Jan Olszewski doradzał podziemnej „Solidarności”. Jako obrońca brał udział w procesach przeciwko organizatorom strajków i podziemnym wydawcom. Bronił między innymi Lecha Wałęsy, Zbigniewa Romaszewskiego, Zbigniewa Bujaka. Wystąpił również jako oskarżyciel posiłkowy w procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki. Należał do sygnatariuszy oświadczenia z maja 1987 roku, zawierającego podstawowe cele opozycji.

Zwieńczeniem kariery politycznej Olszewskiego była funkcja szefa rządu. W 1991 roku Wałęsa powołał go na premiera, a 23 grudnia 1991 jego rząd otrzymał wotum zaufania od Sejmu – pierwszego po wojnie wybranego w pełni wolnych wyborach. Olszewski, jako szef rządu opowiadał się między innymi za spowolnieniem prywatyzacji majątku państwowego i za dekomunizacją w ministerstwach obrony narodowej i spraw wewnętrznych. W czerwcu 1992 roku w związku z wykonaniem uchwały Sejmu o ujawnieniu współpracowników SB, tak zwanej „teczki Macierewicza”, został odwołany.

4 czerwca 1992 r. rano do Sejmu trafiły koperty z tzw. listą Macierewicza, na której znajdowały się nazwiska polityków figurujących w archiwach MSW jako tajni współpracownicy komunistycznych służb specjalnych.

Zdaniem byłego premiera, krótki okres trwania jego rządu był bardzo ważnym etapem w procesie wybijania się Polski na niepodległość. Udało się wówczas zapobiec próbom utrzymania statusu kraju jako państwa o ograniczonej suwerenności – oceniał później Jan Olszewski

Jan Olszewski był posłem Sejmu I, III i IV kadencji. Nie kandydował w częściowo wolnych wyborach w 1989 roku, gdyż ich formuła nie do końca mu odpowiadała. Jak mówił w 2009 roku, w jego opinii nie były to wybory ani wolne, ani demokratyczne, z czego zdawali sobie sprawę również wyborcy:

W 2009 roku Jan Olszewski został uhonorowany najwyższym odznaczeniem państwowym – Orderem Orła Białego. W rozmowie z Informacyjną Agencją Radiową wyjaśniał, dlaczego nie przyjął tego wyróżnienia wcześniej:

W latach 1989-1991, a następnie od 2005 roku pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Trybunału Stanu. Dwa lata później objął stanowisko szefa komisji weryfikacyjnej WSI.

Marszałek Senatu mówi, że Jan Olszewski miał swoje zasługi dla państwa nie tylko jako szef rządu w latach 1991-92:

Zbigniew Girzyński współpracował z byłym premierem w Ruchu Odbudowy Polski. Jak mówił w TVP Info – dzięki niemu zainteresował się polityką:

Do śmierci byłego premiera odniósł się na Twitterze także Donald Tusk, który aktywnie uczestniczył w 1992 roku w tzw. nocnej zmianie, której celem była obalenie ówczesnego gabinetu, aby uniemożliwić wykonanie uchwały lustracyjnej Sejmu.

„Smutna wiadomość nadeszła z Warszawy: premier Jan Olszewski nie żyje. Odważny obrońca w procesach politycznych, uczestnik Solidarności, dobry człowiek. Niech spoczywa w pokoju” – tymi słowami pożegnał zmarłego w piątek Jana Olszewskiego szef Rady Europejskiej.

Antoni Macierewicz, były minister obrony narodowej a także szef MSW w rządzie Jana Olszewskiego, napisał na Twitterze: „Zmarł wielki Polak, patriota i bohater Jan Olszewski — powstaniec Warszawski, twórca polskiego ruchu niepodległościowego, obrońca w procesach politycznych, pierwszy premier z wolnych wyborów. Dzięki Niemu Polska wyrwała się z sowieckiej orbity, jest w NATO. Cześć Jego pamięci!”

Do informacji o śmierci Olszewskiego odniosła się również Beata Kempa. „Szanowny Panie Premierze Janie Olszewski – zanosi Pan przed tron Najwyższego niebywałą uczciwość, miłość do Ojczyzny i wrażliwość na krzywdę drugiego człowieka. Dziękujemy za wszystko! Wieczny odpoczynek racz Mu dać Panie” – napisała minister na Twitterze.

Jan Olszewski urodził się 20 sierpnia 1930 roku, w Warszawie.

Poniżej kilka wybranych zdjęć oraz grafika obrazująca życiorys Jana Olszewskiego.