RADIO ZACHÓD
Przypadający 1 marca Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych upamiętnia bohaterów antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległej Polski przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi.
Jednym z żołnierzy wyklętych był generał August Fieldorf „Nil”, organizator i dowódca Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej.
Został fałszywie oskarżony przez bezpiekę o wydawanie rozkazów likwidowania przez AK partyzantów radzieckich. Po sfingowanym, jednodniowym procesie otrzymał karę śmierci. Sąd uznał za niezbędne całkowite wyeliminowanie oskarżonego ze społeczeństwa. Wyrok przez powieszenie wykonano 24 lutego 1953 roku o godzinie 15.00 w więzieniu przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie.
August Fieldorf w czasie okupacji niemieckiej walczył w podziemiu. Od 1944 roku był zastępcą ostatniego dowódcy Armii Krajowej – generała Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”. Dowodził tajną organizacją „Niepodległość”, o kryptonimie NIE, która stanowiła kadrową strukturę AK, przygotowaną do działań w warunkach sowieckiej okupacji. Aresztowany przez NKWD w 1945 roku, został wywieziony na Ural, gdzie był przetrzymywany w sowieckich łagrach. Po powrocie do kraju, w odpowiedzi na ogłoszoną w 1947 roku amnestię, ujawnił się w lutym 1948-go. 9 listopada 1950 roku został aresztowany. Mimo tortur podczas śledztwa, generał Fieldorf odmówił współpracy z UB.
Wyrok śmierci, który zapadł po oskarżeniu generała „Nila” o zdradę, był jedną z najbardziej okrutnych zbrodni reżimu komunistycznego – mówił w 2013 roku podpułkownik Wacław Bieńkowicz, żołnierz Kedywu na Wileńszczyźnie.
„Nil” został w 1953 roku stracony, ponieważ był żywą legendą oporu, mówiła w 2017 roku biorąca udział w obchodach Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych – Agnieszka Hałaburdzin-Rutkowska:
Irena Wesołowska, podczas wojny walcząca w Armii Krajowej, wspominała w 2014 roku swoją naukę w Brzeżanach, gdzie od marca 1938 roku August Fieldorf „Nil” dowodził 51. Pułkiem Piechoty Strzelców Kresowych:
W 2018 roku w Łodzi odbyły się uroczystości upamiętniające 65. rocznicę stracenia Augusta Fieldorfa „Nila”. Ich uczestnicy zebrali się przed pamiątkową tablicą, na ścianie kamienicy przy Próchnika 39. To właśnie w tym miejscu szef Kedywu mieszkał przez trzy lata po powrocie z sowieckich łagrów – mówiła Marzena Kumosińska z łódzkiego oddziału IPN:
Jako życzliwego i pogodnego człowieka generała wspominał w 2014 roku mąż jego bratanicy – Leszek Zachuta:
Córka generała – Maria Fieldorf-Czarska (zmarła w 2010), podczas wojny łączniczka Armii Krajowej, w audycji Polskiego Radia z 2005 roku podkreśliła, że ojciec był człowiekiem honoru:
Maria Fieldorf-Czarska przez kilkadziesiąt lat walczyła o wyjaśnienie wszystkich okoliczności zbrodni komunistycznego sądu oraz odnalezienie grobu ojca. Mówiła o tym w Polskim Radiu (2005):
Generał Fieldorf został zrehabilitowany w 1989 roku. Śledztwo w sprawie mordu sądowego na generale wszczęła w 1992 roku Główna Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, będąca poprzednikiem IPN. Spośród osób objętych dochodzeniem, tylko dwóm przedstawiono akt oskarżenia – prokurator Helenie Wolińskiej, która w latach 50. wydała nakaz aresztowania generała „Nila”, oraz sędzi Marii Gurowskiej, która skazała go na śmierć. Nie stanęły one przed sądem, obie już nie żyją. Prokurator Wolińska została oskarżona przez IPN o zbrodnię komunistyczną, jednak nie doszło do jej ekstradycji z Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkała.
W 2006 roku generał August Fieldorf został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego.
Miejsce pochówku generała przez wiele lat pozostawało nieznane. W 2009 roku pojawiły się informacje, że pracownikom IPN udało się ustalić lokalizację grobu. Ciało generała Fieldorfa spoczywa prawdopodobnie na tzw. Łączce na Wojskowym Cmentarzu Powązkowskim, blisko symbolicznej mogiły wystawionej dla uczczenia jego pamięci.
Zmarła w 2010 roku, córka generała Maria Fieldorf-Czarska, zgodnie z jej wolą, została pochowana w symbolicznym grobie ojca na Powązkach.
