Przypadające w czwartek Boże Ciało jest uroczystością ku czci Najświętszego Sakramentu, tj. Ciała i Krwi Pańskiej. Głównym punktem jego obchodów jest procesja eucharystyczna, która przechodzi ulicami polskich miast i wsi. Jak mówi w rozmowie z PAP prymas Polski abp Wojciech Polak „obecność Jezusa w Eucharystii jest fundamentem życia Kościoła, a także fundamentem prawdziwej jedności”.
Prymas dodał, że uroczystość Bożego Ciała jest przede wszystkim uroczystością, w której oddajemy cześć Chrystusowi utajonemu w Najświętszym Sakramencie ołtarza.
„Można powiedzieć, że w ten sposób my także stajemy się tymi, którzy wypełniają te słowa Chrystusa, który mówi do nas: +Oto jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia świata+. Podczas Ostatniej Wieczerzy Pan Jezus dał nam swoje Ciało i swoją Krew na pokarm duchowy, abyśmy idąc drogą życia mieli nie tylko świadomość Jego obecności pośród nas, ale żebyśmy rzeczywiście żyli Chrystusem, przyjmując Jego Ciało i Jego Krew”
– zaznaczył prymas.
Wyjaśnił jednocześnie, że uroczystość Bożego Ciała ma trochę inny wymiar niż uroczystość Wielkiego Czwartku, czyli dzień ustanowienia Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej na Ostatniej Wieczerzy, ale tą nową charakterystyczną cechą Bożego Ciała jest to, że wychodzimy na ulice naszych miast i wiosek.
„Pragniemy, żeby Jego obecność przenikała nasze ludzkie, codzienne życie i codzienne sprawy. Obecność Boga, który nie jest daleko od ludzkiego życia, ale ta konkretna obecność Boga, która jest pośród ludzkiego życia”
– podkreślił abp Polak.
Centralna procesja Bożego Ciała
Tegoroczna centralna procesja Bożego Ciała w Warszawie wyruszy po mszy św. z warszawskiej archikatedry św. Jana Chrzciciela, przejdzie Krakowskim Przedmieściem i zakończy się na pl. Piłsudskiego pod krzyżem papieskim, gdzie 40 lat temu (na ówczesnym pl. Zwycięstwa) papież Jan Paweł II przewodniczył mszy świętej, podczas której wygłosił homilię, wzywając Duch Świętego o odnowę polskiej ziemi. Na zakończenie procesji metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz wygłosi homilię i udzieli błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem miastu i całej Polsce.
Geneza Bożego Ciała
Boże Ciało to jedno z najbardziej uroczystych świąt katolickich. Zostało ustanowione po objawieniach Julianny z Cornillon (1193-1258) z Francji. W 1209 roku wielokrotnie ukazywała się jej jasna tarcza księżyca z zarysowaną na jego tle ciemną plamą. Zinterpretowano to, jako znak, że wśród świąt kościelnych brakuje dnia poświęconego Najświętszemu Sakramentowi.
Pierwsze procesje w uroczystość Bożego Ciała odbyły się w latach 1265-75 w Kolonii, w Niemczech. Podczas nich niesiono krzyż z Najświętszym Sakramentem. Pod koniec XV w. procesje były już powszechne w Niemczech, Anglii, Francji, w północnych Włoszech i w Polsce.
Papież Jan XXII w 1317 r. ustanowił uroczystość Bożego Ciała dla całego Kościoła, a jego termin wyznaczył na czwartek w oktawie Zesłania Ducha Świętego, a więc jest to święto ruchome wypadające zawsze 60 dni po Wielkanocy. W niektórych krajach może być obchodzone w inny dzień.
Od czasów reformacji, która zakwestionowała obecność Chrystusa pod postacią chleba i wina, procesje Bożego Ciała stały się manifestacją wiary. Na czele procesji niesiona jest zawsze monstrancja z Najświętszym Sakramentem.
W Polsce Boże Ciało obchodzi się w czwartek po uroczystości Trójcy Świętej. Jako pierwszy obchody tego święta w Polsce wprowadził w diecezji krakowskiej w 1320 roku bp Nanker.
Przed rozbiorami w procesji stołecznej kapłanowi niosącemu monstrancję z Najświętszym Sakramentem towarzyszył król i najwyżsi dostojnicy państwowi. Uczestnictwo wiernych w procesji łączyło się z manifestacją uczuć narodowych.
W okresie II Rzeczypospolitej procesje Bożego Ciała w Warszawie były niezwykle uroczyście celebrowane. Z kolei w pierwszych latach po II wojnie światowej (1945-48) w warszawskiej procesji prymasowi towarzyszyli przedstawiciele komunistycznych władz, chcący w ten sposób zyskać uznanie społeczeństwa.
17 lutego 1967 r. Konferencja Plenarna Episkopatu Polski zmodyfikowała obrzędy procesji Bożego Ciała wprowadzając nowe modlitwy przy każdym z czterech ołtarzy oraz czytania z czterech Ewangelii, tematycznie związane z Eucharystią.
W III Rzeczpospolitej, w latach 1991-95, w procesjach Bożego Ciała w Warszawie obok prymasa Polski kardynała Józefa Glempa brali udział członkowie najwyższych władz państwowych z ówczesnym prezydentem Lechem Wałęsą.